Fundusz Pracy jest państwowym funduszem celowym, którego dysponentem jest Minister właściwy ds. pracy. Zasady opłacania składek na Fundusz Pracy oraz funkcjonowania tego funduszu określają przepisy art. 103-110 Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. W obecnym kształcie Fundusz Pracy działa od 1990 roku.
Za cel Fundusz Pracy stawia sobie łagodzenie skutków bezrobocia oraz promocję zatrudnienia i aktywizację zawodową osób bezrobotnych i poszukujących pracy. Fundusz Pracy tworzony jest głównie z obowiązkowych składek pracodawców i osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, a także z dotacji budżetu państwa, środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz odsetek od środków na rachunkach bankowych.
Środki, jakie mogą być wydatkowane w roku budżetowym na realizację programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej oraz innych fakultatywnych zadań w województwie, obliczane są zgodnie z właściwym algorytmem. Bierze się w nim pod uwagę liczbę bezrobotnych i stopę bezrobocia oraz efektywność działań na rzecz aktywizacji bezrobotnych. Po rozdysponowaniu środków pomiędzy urzędy pracy mogą być one wykorzystane na zasiłki dla bezrobotnych, prace interwencyjne, roboty publiczne, szkolenia i przekwalifikowanie bezrobotnych, rozwój poradnictwa zawodowego oraz na rozwój systemów informatycznych i badania rynku pracy.
Odprowadzanie składek na Fundusz Pracy jest obowiązkowe w okresie trwania ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Obowiązek ten spoczywa na pracodawcach oraz innych jednostkach organizacyjnych za osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy lub stosunku służbowego, wykonujące pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą, umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia, albo też innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia.
Ustawodawca przewidział kilka przypadków, w których pracodawcy zwolnieni są od opłacania składki na Fundusz Pracy. Zwolnienie od opłacania obowiązkowych składek zostały wprowadzone w celu motywacji pracodawców do zatrudniania określonych grup pracowników. Zwolnienie może być zastosowane w następujących przypadkach:
- za pracowników powracających z podstawowego urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach podstawowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego - w okresie 36 miesięcy począwszy do pierwszego miesiąca po powrocie z takiego urlopu;
- za osoby, które ukończyły 55. rok życia (w przypadku kobiet) lub 60. rok życia (w przypadku mężczyzn) – od pierwszego dnia miesiąca po ukończeniu określonego wieku;
- w przypadku, gdy pracownik zarabia mniej niż minimalne wynagrodzenie za pracę (chyba, że podjął się dodatkowej pracy i w takim przypadku wynagrodzenia sumują się - Fundusz Pracy opłacają wówczas wszyscy pracodawcy);
- w przypadku, gdy pracownik ukończył 50. rok życia i jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, a przed zatrudnieniem był zarejestrowany jako bezrobotny przez okres co najmniej 30 dni – zwolnienie od opłacania składek na okres 12 miesięcy;
- w przypadku przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, gdy opłacają składki na preferencyjnych zasadach;
- jeżeli pracodawca zatrudnia jedynie na podstawie umowy zlecenia i nie zatrudnia żadnego pracownika na podstawie umowy o pracę (chyba, że pracownik ma dodatkowe prace i wówczas wynagrodzenia sumują się, a gdy przekroczą minimalne wynagrodzenie za pracę składki na Fundusz Pracy muszą być odprowadzane z tytułu umowy zlecenia);
- składek na Fundusz Pracy za zatrudnionych pracowników o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności nie opłacają: Przedsiębiorcy Polskiego Związku Głuchych i Polskiego Związku Niewidomych oraz Związku Ociemniałych Żołnierzy Rzeczypospolitej Polskiej,Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi,Zakład Opieki dla Niewidomych w Laskach,zakłady aktywizacji zawodowej.
Należy jednak pamiętać, że zwolnienie z opłacania składek na Fundusz Pracy dotyczy jedynie pracodawców zatrudniających w oparciu o umowę o pracę.
Składki na Fundusz Pracy opłacane są od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (bez zastosowania ograniczenia podstawy wymiaru składek do kwoty 30-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia), wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca:
- co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę;
- w przypadku osób w pierwszym roku pracy co najmniej 80% minimalnego wynagrodzenia na pracę;
- w przypadku osób wykonujących pracę w okresie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania - co najmniej 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Składka na Fundusz Pracy wynosi 2,45% podstawy wymiaru i jest finansowana ze środków płatnika składek. Wpłaca się ja na konto Funduszu Pracy i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Autor: KGk