Zarówno mamie i tacie oraz opiekunowi prawnemu przysługuje zwolnienie od pracy w celu sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do 14 lat, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, tak jak przy urlopie wypoczynkowym. Nie ma znaczenia czy są to dzieci własne czy przysposobione. Nieważnym jest również, czy w danym, konkretnym przypadku istnieje możliwość, aby dzieckiem zajęła się inna osoba – nie trzeba bowiem uzasadniać przyczyny korzystania z takiego zwolnienia. Dni na opiekę nad dzieckiem przysługują od pierwszego dnia pracy w pełnym wymiarze. Prawo do takiego zwolnienia wygasa z dniem ukończenia przez dziecko 14 lat, a nie na koniec roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończyło 14 rok życia.
Bez względu na liczbę dzieci, które są wychowywane przez pracownika, zwolnienie przysługuje wyłącznie na 2 dni w roku kalendarzowym. Prawo do dni opieki nad dzieckiem przysługuje pracownikowi bez względu na wymiar czasu pracy, w jakim jest zatrudniony, oraz bez względu na liczbę pracowników, u których równocześnie pozostaje w stosunku pracy. Jednakże w sytuacji, gdy każde z rodziców (lub opiekunów) jest zatrudnione, tylko jedno z nich może skorzystać z tych dni wolnych. Dopuszczalne jest podzielenie się tum uprawnieniem w taki sposób, że każde z nich wykorzysta po jednym dniu na opiekę.
Pracownik może zawnioskować o udzielenie dni wolnych łącznie w pełnym wymiarze bądź oddzielnie. Można również połączyć czas nieobecności w pracy z tego tytułu z urlopem wypoczynkowym. Nie ma z kolei możliwości przełożenia zaległego zwolnienia od pracy na rok kolejny – niewykorzystane dni/dzień opieki w danym roku kalendarzowym przepadają z upływem końca roku.
Istotnym jest, że wniosek pracownika o udzielenie dni wolnych na sprawowanie opieki nad dzieckiem, jest dla pracodawcy wiążący, tzn. że nie może wydać decyzji odmownej.
Od 2 stycznia 2016 roku zmieniają się zasady udzielania dni wolnych z tytułu opieki na dziecko. Po zmianie przepisów pracownik będzie mógł zdecydować, czy woli wykorzystać zwolnienie w postaci dni czy godzin. Nowelizacja wprowadza bowiem do Kodeksu Pracy zapis mówiący o tym, że pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni lub 16 godzin.
O sposobie wykorzystania zwolnienia w danym roku decyduje pracownik. Decyzję deklaruje się w pierwszym złożonym wniosku o udzielenie tego zwolnienia w danym roku kalendarzowym.
Jeśli pracownik zdecyduje się na korzystanie z pełnych dni zwolnienia, rozliczanie tych dni będzie następowało na dotychczasowych zasadach. Korzystając ze zwolnienia w wymiarze godzinowym urlop będzie można podzielić na części. Pracownik będzie mógł zdecydować się na wykorzystanie go w trakcie pracy, na także na początku lub na końcu dnia pracy.
Zwolnienie od pracy udzielane w wymiarze godzinowym dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze godzin będzie ustalane proporcjonalnie do jego wymiaru czasu pracy. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny. Pracownik taki może również korzystać z wykorzystywania tych dni w formie dni. W takiej sytuacji niedozwolone jest zastosowanie zasady proporcjonalności.
Wykorzystanie zwolnienia od pracy na opiekę nad dzieckiem w wymiarze godzinowym będzie korzystniejsze dla pracowników z orzeczonym stopniem niepełnosprawności znacznym lub umiarkowanym. Dla pełnego etatu wymiar wynosi 16 godzin. Skrócenie normy czasu pracy dla tych niepełnosprawnych w pełnym wymiarze czasu pracy wynosi 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo. Korzystając z dwóch dni zwolnieni, czyli 14 godzin, pozostają jeszcze do wykorzystania 2 godziny.
Nowy sposób udzielania dni opieki na dziecko wiąże się z koniecznością wskazywania w świadectwie pracy odpowiednio wykorzystanych dni lub godzin opieki, w zależności od decyzji podjętej przez pracownika w pierwszym wniosku.
Autor: KGk