Zgodnie z art. 177 § 1 Kodeksu Pracy „pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży …”.
Wprowadzony w ten sposób zakaz dotyczy zarówno wypowiedzenia definitywnego (wypowiedzenie umowy o pracę) oraz zmieniającego (wypowiedzenie warunków pracy i płacy), jak i rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia w sytuacjach niezawinionych przez pracownicę. Pracodawca nie może w tym okresie wypowiedzieć umowy o pracę. Okres ochronny rozpoczyna się w momencie zajścia pracownicy w ciążę. Jeżeli natomiast wypowiedzenie nastąpiło, gdy kobieta nie wiedziała, że jest w ciąży lub też zaszła ona w ciążę w okresie wypowiedzenia, wówczas wypowiedzenie staje się bezskuteczne. W takiej sytuacji pracodawca będzie musiał przywrócić pracownicę do pracy, oczywiście pod warunkiem, że będzie tym zainteresowana. Takie stanowisko potwierdza również orzecznictwo Sądu Najwyższego.
Ochrona kobiet w ciąży jest uzależniona od rodzaju umowy o pracę. Ochroną trwałości stosunku pracy, bez wyjątku, objęte są umowy na czas nieokreślony. W przypadku umów na czas określony, na czas wykonania określonej pracy oraz na okres próbny przekraczający jeden miesiąc przyjęto szczególną konstrukcję prawną w zależności, czy umowa uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, czy przed upływem trzeciego miesiąca ciąży. Jeżeli takie umowy uległyby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży przedłużają się z mocy prawa do dnia porodu. W okresie do dnia porodu pracownica podlega ochronie przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem. W dniu urodzenia dziecka umowy rozwiązują się. Jeżeli jednak wspomniane umowy miałyby ulec rozwiązaniu przed upływem trzeciego miesiąca ciąży ochrona kończy się w upływem okresu, na który umowy te były zawarte.
Do obliczenia trzeciego miesiąca ciąży ma zastosowanie art. 112 Kodeksu Cywilnego, przepisy prawa pracy nie określają bowiem sposobu i metody obliczania miesięcy ciąży. Upływ trzeciego miesiąca ciąży następuje z upływem trzech miesięcy kalendarzowych, które obejmują trzy 4-tygodniowne lub trzy 28-dniowe okresy trwania ciąży. Taki sposób liczenia ciąży uznał za właściwy Sąd Najwyższy.
W całym okresie ochronnym stosunek pracy może ulec rozwiązaniu w drodze porozumienia stron.
Przepisów dotyczących ochrony pracownic w ciąży przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę nie stosuje się w kilku przypadkach. Po pierwsze, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownicy i reprezentująca ją organizacja związkowa (jeżeli takowa istnieje) wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy (zgodnie z art. 177 § 1 Kodeksu Pracy). Po drugie, gdy umowa wiążąca strony została zawarta na okres próbny nieprzekraczający jednego miesiąca (art. 177 § 2 Kodeksu Pracy). Trzecia sytuacja, gdy umowa wiążąca strony została zawarta w celu zastępstwa pracownika podczas jego usprawiedliwionej nieobecności (na podstawie art. 177 § 31 Kodeksu Pracy). I po czwarte, gdy rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem następuje w związku z ogłoszeniem upadłości lub likwidacji pracodawcy (art. 177 § 4 Kodeksu Pracy).
Autor: KGk